مسئولیت پذیری در سازمان ها

ما در زندگی خود مسئولیت های گوناگونی به عهده داریم. مثل مسئولیت در برابر خانواده، همسر، فرزندان، جامعه، محیط زیست، شغل و غیره. و چنانچه در هر کدام از این موارد کوتاهی کنیم طبیعتا مشکلی در آن ناحیه بوجود می آید.

در این مقاله هدف ما مسئولیت پذیری در سازمانها، شرکتها و یا هر موقعیت شغلی که در آن قرار داریم، است.

مسئولیت پذیری یعنی: انجام درست وظیفه ای که قبول کردیم انجامش دهیم.

فرد مسئولیت پذیر باید دارای چهار مولفه زیر باشد:

دقت عمل. گاهی کارمندان فقط در حد رفع تکلیف کارها را انجام می دهند و کار از نظر کیفی استاندارد لازم را دارا نیست. پس می بایست وظایف در نهایت دقت انجام پذیرد. البته به این موضوع آگاه هستیم که همه ما انسانیم و اشتباهاتی داریم اما به عنوان یک فرد مسئولیت پذیر باید تا جایی که امکان دارد، دقت لازم را در کار خود لحاظ کنیم.

انضباط شخصی. نداشتن انضباط شخصی معمولا تاثیر زیادی بر جنبه های دیگر زندگی دارد و مسئولیت حرفه هم از این قاعده مستثنا نیست.

توانایی انجام کار مورد نظر. گاهی پیش می آید که کارمند درستی برای انجام کار مد نظر انتخاب نمی کنیم و فرد در انجام آن ناتوان است.

متعهد بودن. تا زمانی که کسی تعهد درونی نداشته باشد نمی تواند مسئولیت پذیر خوبی باشد. بخش وسیع و مهم مسئولیت پذیری، تعهد درونی و قسمتی هم نمود بیرونی آن است.

مسئولیت پذیری به معنای به دوش گرفتن وظایف دیگران نیست. این مورد بیشتر در سلسله مراتب ها دیده می شود و معمولا فرد مافوق، بخشی از مسئولیت خود را بر دوش کارمندانی که با او همکاری می کنند، می اندازد.

فواید مسئولیت پذیری:

بالا رفتن اعتماد به نفس. انجام درست کارها در تمام بخش های زندگی حس خوبی می دهد و در افراد احساس قدرت و توانمندی ایجاد می کند و باعث بالا رفتن اعتماد به نفس می شود.

پیشرفت فردی. معمولا ارتقای شغلی به کارمندانی تعلق می گیرد که وظایف محوله قبلی خود را به خوبی انجام داده باشند.

رشد سازمان. زمانی که کارمندان به عنوان سلولهای یک مجموعه وظایف خود را با استاندارد بالایی انجام دهند مانند پارو زدن هماهنگی است که سازمان را به سمت اهدافش پیش می برد. هر چه این هماهنگی بیشتر باشد، تحقق اهداف نزدیک تر خواهد بود.

ضررهای عدم مسئولیت پذیری:

عدم موفقیت. این یک امر واضح است که هیچ شرکتی برای کارمند نا کارآمد هزینه نخواهد کرد. پس فردی که مسئولیت پذیری لازم را نداشته باشد باید شغلهای کوتاه مدتی را تجربه کند.

بهانه جویی. معمولا افراد بی مسئولیت دنبال بهانه هایی برای کم کاری های خود هستند و در این زمینه از هیچ بهانه ای ای دریغ نمی کنند.

مقصر دانستن دیگران. این هم یکی از انواع بهانه جویی می باشد. بهانه ها در غالب اشیا و عوامل محیطی دفاع کننده ایی ندارند اما زمانی که در مورد افراد صورت می پذیرد، زمینه ساز بسیاری از حاشیه سازی ها و تنشها در سازمان ها می شود.

عوامل موثر در عدم مسئولیت پذیری:

اهمالکاری. آفتی که باعث عقب افتادن کارها و پیامدهای آن است.

عوامل حواسپرتی. در دنیای پر سرعت کنونی، عوامل حواسپرتی ما را احاطه کرده اند. گوشی موبایل، شبکه های مجازی، گستردگی روابط و مواردی از این قبیل، ما را در انجام کارهایمان با اختلال رو برو می کنند.

عدم توانایی در برنامه ریزی یا اجرا. اگر هر کدام از مراحل برنامه ریزی یا اجرا به درستی انجام نپذیرند، خروجی مناسبی نخواهیم داشت. ممکن است که این عدم توانایی با کم کاری یا عدم مسئولیت پذیری اشتباه گرفته شود.

راهکارها:

دوره های آموزشی کار کردن حرفه ای. اکثر اوقات افراد بلد نیستند، روش صحیح کار کردن چگونه است. زمان زیادی را صرف انجام وظایف خود می کنند اما نتیجه داخواه حاصل نمی شود.

مسئولیتها در حد توان فرد باشد. در برخی از شرکتها، به منظور پایین آوردن هزینه ها تعداد کارمند کمتر از حد نیاز استخدام می کنند و مسئولیتهای زیادی بر عهده آن ها می گذارند. این امر روند فرسایشی به دنبال خواهد داشت و یکی از دلایل عمده استعفا در مجموعه هاست. از طرف دیگر حجم بالای کار تمرکز افراد را پایین آورده و امکان بروز خطا و اشتباه بالا میرود و این موضوع در نهایت هزینه ای مضاعف بر دوش شرکت خواهد گذاشت.

یک پروسه برنامه ریزی، اولویت بندی، نظارت و گرفتن فیدبک بسیار کمک کننده خواهد بود.

علاقه مندی به وظیفه مورد نظر. علاقمندی نیروی محرکه قدرتمندی است که توانایی برداشتن بیشتر مشکلات پیش رو را دارا می باشد.

مدیران مسئولیت پذیر به عنوان یک نمونه عالی می توانند الگوی مناسبی برای پرسنل خود باشند. وقت شناسی، وفای به عهد، پرداخت های به موقع و … می تواند به صورت غیر مستقیم به کارمندان بگوید: اینجا یک مجموعه مسئولیت پذیر است.

داشتن اخلاق کاری حرفه ای.

شفاف سازی مسئولیت. در اغلب کم کاریها، شفافیت هدف و مسئولیت مورد نظر وجود ندارد. با دادن اطلاعات کافی و روشن ساختن موضوع می توان تا حد زیادی جلوی ابهامات و اشتباهات احتمالی را گرفت.

نکته: برای شروع می توان از یک یا دو مورد از راهکارها که جای خالی آنها در شرکت شما بیشتر احساس می شود، بهره برد. و بعد از مشاهده تغییرات مثبت، از بقیه راهکارها استفاده کرد.